tag:blogger.com,1999:blog-84269517367021347422024-03-24T23:09:15.020-07:00Menntamál, hrátt en hresstMannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.comBlogger112125tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-83585552387934285942024-02-15T11:54:00.000-08:002024-02-15T11:54:07.065-08:00Skóli eftir máli <p>Ég hlustaði á frábært viðtal við Harald Sigurðsson, skipulagsfræðing í Víðsjá nýlega, sem má finna <a href="https://www.ruv.is/utvarp/spila/vidsja/23618/7hqvbn" target="_blank">hér</a>. Viðtalið erum um bók hans Samfélag eftir máli, og virkilega áhugavert að heyra hvernig hann tengir titilinn við sögu Svövu Jakobsdóttur, Eldhús eftir máli.</p><p>Harladur tengir pælingar sínar og rannsóknir í skipulagsfræðum við verk <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jane_Jacobs" target="_blank">Jane Jacobs </a> sem er mikilvægur hugsuður á þessu sviði, en ég þekki hana og hennar verk í gegnum skrif <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/James_C._Scott" target="_blank">James C. Scot</a>t sem spinnur út frá hugmyndum Jacobs í bók sinni Seeing like a State, sem er mikið merkisverk. Rauði þráðurinn í þessum pælingum er djúpstæður and-módernismi og ímugustur á allri ofskipulagningu, svæðisskiptingu og tilraunum til að byggja skipulag á einhverjum mælingum og hugmyndum sérfræðinga um hvernig mannlífi sé best hagað. Eins og ég skil Harald, Jacobs og Scott er mikilvægt að hafa í huga hvað fólkið sjálft vill og leyfa hlutum að þróast aðeins í rólegheitum af sjálfu sér. Blanda alskonar starfsemi í hverfum, hafa fjölbreyttar byggingar og byggingarefni, blanda saman samfélags, aldurshópum o.s.frv. </p><p>Skólinn er svo sannarlega skóli eftir máli og kassalögun og rúðustrikun menntakerfisins svo gott sem algjör. Takið eftir að niðurbrot tímans í stundatöflu og niðurbrot rýmisins í skólastofur og ganga er nánast hliðstætt. </p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiAorVEuwhsyDR_DrQkFV0oymSGUegx5_QTETErVQL8wmpi4tWQG8ScqRbSWhc413JwfyQKDCWuAw8epa-yWTa1-bgsXVyPsQc6j2fHSqyZKU5BNWBXFkTXrXVNuURlNlUN9P8RmfWoifMr57wzselXAnm-L4-XCcm4MOec2vx1Qjv0I5j0YGo1uAQ2IX6S" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="931" data-original-width="693" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiAorVEuwhsyDR_DrQkFV0oymSGUegx5_QTETErVQL8wmpi4tWQG8ScqRbSWhc413JwfyQKDCWuAw8epa-yWTa1-bgsXVyPsQc6j2fHSqyZKU5BNWBXFkTXrXVNuURlNlUN9P8RmfWoifMr57wzselXAnm-L4-XCcm4MOec2vx1Qjv0I5j0YGo1uAQ2IX6S" width="179" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgkxD_S62hdKRpRj3RvyxqwoV-xaVsGFwWGNCqYXhxg-2D_uHdX_uvmH6iZosSXNLMOR4vTRLqFgPXeo3fo2_1uarsXjGXPaEzN63pQSKriaDnbqScwRAXPBjoSJe2ufdTRhw4ACpQTMIjtjLzljell-Jp70DiQCrQLbRYXmcTiY33Pd1sVwqhS77cN9zfu" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgkxD_S62hdKRpRj3RvyxqwoV-xaVsGFwWGNCqYXhxg-2D_uHdX_uvmH6iZosSXNLMOR4vTRLqFgPXeo3fo2_1uarsXjGXPaEzN63pQSKriaDnbqScwRAXPBjoSJe2ufdTRhw4ACpQTMIjtjLzljell-Jp70DiQCrQLbRYXmcTiY33Pd1sVwqhS77cN9zfu" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="408" data-original-width="400" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgkxD_S62hdKRpRj3RvyxqwoV-xaVsGFwWGNCqYXhxg-2D_uHdX_uvmH6iZosSXNLMOR4vTRLqFgPXeo3fo2_1uarsXjGXPaEzN63pQSKriaDnbqScwRAXPBjoSJe2ufdTRhw4ACpQTMIjtjLzljell-Jp70DiQCrQLbRYXmcTiY33Pd1sVwqhS77cN9zfu" width="235" /></a></div></div><br /><p></p><div><br /></div><div>Vissulega eru til dæmi um alskonar tilbrigði, en ég hef heimsótt mikinn fjölda skóla í Evrópu og nokkra í Bandaríkjunum og þetta grunnform í nálgun á tíma og rúm er algjörlega dómínerandi alstaðar. </div><div><br /></div><div>Þessi nálgun er mér algjörlega eðlileg og runnin í merg og bein, og svo á við um nánast um alla, og að láta sér detta í hug að hægt væri að gera þetta einhvern veginn öðruvísi virðist fjarsæðukennt. Ef maður hugsar út í að hugmyndin að baki hönnuninni á skólahúsnæðinu og stundatöflunni byggir á einhverjum mannanna verkum og væntanlega einhverjum misgóðum mælingum fyrri tíma þá kannski gæti maður aðeins farið að hnikla brýrnar og enn frekar ef farið er að velta fyrir sér að þetta fyrirbæri sem við erum öll látin ganga í gegnum (bókstaflega) er ekkert svo sérstaklega gamalt (ekki frekar en t.d. hinn heittelskaði einkabíll).</div><div><br /></div><div>Í háskólum samtímans og framhaldsskólum Íslands hefur svo mælistikunni og ferköntuninni verið brugðið á viðfangsefnin í þessum kössum í tíma og rúmi sem skólakerfið býður upp á, í formi svokallaðra "eininga" og "áfanga". Hér er um að ræða hugsmíð sem bútar niður þekkingu í rafsuðu, dönsku og heimspeki í hluta sem séu með einhverjum hætti sambærilegar. Þetta er nokkuð dularfull pæling, en þó hugmyndin sé frekar ung er hún þegar orðin mörgum mjög töm og þykir allt að því dónalegt að brydda upp á að eitthvað sé athugavert við hana. </div><div><br /></div><div>Við þessu má bregðast með að segja að það þurfi að hafa skipulag á hlutunum, og vissulega þarf stað og tíma til að læra og svo að hafa einhver verkfæri til að átta sig á hvort fólk kunni hluti eða ekki. Mér finnst samt hæpið að sú niðurstaða sem altumlykjandi staðlar samtímans byggja á að það hljóti að vera þannig að öll viðfangsefni fyrir alla hópa lærist best svona. Gæti aldursblöndun átt við stundum? Er gott að vera stundum einn með sjálfum sér? Gæti verið gott að fá að vera í friði með jafningjum sínum í meira en korter milli kennslustunda? Getur verið að maður læri betur ef maður þarf ekki stöðugt að vera með það bakvið eyrað að einhver sé með augu og eyru á öllu sem maður gerir? Er það kannski möguleiki að það sem henti og hentaði mér, henti þér kannski ekki? </div><div><br /></div><div>Ég er ekki að mæla fyrir einhverri alsherjar byltingu, enda það síðasta sem þarf eitthvað nýtt "átak" enda er ég málsvari "átaks gegn átökum". Ég held hins vegar að í rólegheitum væri frábært að gefa meira rými fyrir fjölbreytni, bæði að skólar almennt taki að auka fjölbreytni í sínum störfum, að tilraunaskólar og prógrömm af ýmsu taki fái að blómstra, að fólki gefist raunverulegt tækifæri til að prófa sig áfram og gera tilraunir með heimaskólun og afskólun og svo framvegis, að kannski verði til skólar sem hafi mýkri, sveigðari og meira flæðandi nálgun .... þróunin í þá átt verður hins vegar að vera mjúk, sveigð og flæðandi og án alls æsings .... </div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-41452357202667594392024-01-20T09:15:00.000-08:002024-01-20T09:15:23.523-08:00Kulnun kennara <div>Athugið: Þessi pistill er skrifaður fyrst og fremst frá sjónarhóli framhaldsskólakennara og er ekki byggður á rannsóknum, meira svona hráar og hressar pælingar byggðar á perónulegri reynslu og pælingum. </div><div><br /></div>Kennarastarfið er krefjandi, en líka mjög skemmtilegt, gefandi og áhugavert. Margt mæðir á okkur og getur valdið streitu. Hér falla undir erfið samskipti við nemendur, foreldra, erfiðir stjórnendur og samstarfsfólk. Ekkert af þessu eru þættir sem við getum beinínis stjórnað. Þess vegna er mikilvægt að huga að þeim þáttum í starfinu sem við getum stjórnað og reyna að tryggja að þeir valdi ekki streitu ofan á það sem ekki verður við ráðið. <div><br /></div><div><br /></div><div>Þegar kemur að því að skipuleggja kennslu, velja námsefni og skipuleggja námsmat er ákaflega mikilvægt að kennarar hafi í huga andlega sjálfsvörn og standi vörð um tíma sinn. Frelsi kennara í starfi er mjög mikið og við erum okkar eigin helstu óvinir í því að búa til of mikið vinnuálag. Jafnframt eru margir kennarar sem koma sér upp ósiðum eins og að vinna á síðkvöldum og um helgar. Það er mjög gott að geta sveigt tímann að eigin þörfum en hér þarf að stíga mjög varlega til jarðar. Þegar nýir kennarar koma til starfa er mikilvægt að þeir velji sér góðar fyrirmyndir í þessu sambandi. Vinnan við undirbúning, yfirferð og allt er meiri í upphafi ferils, en mikilvægt að taka strax skýra ákvörðun um hvert metnaðarstigið á að vera. Í mínum huga er til dæmis mun mikilvægara að vera vel upplagður og úthvíldur í kennslu heldur en að svipta sig nætursvefni til að nemendur fái ritgerð degi eða tveimur fyrr til baka. </div><div><br /></div><div>Annað vandamál sem líka tengist þessu frelsi er freistingin til að breyta aldrei neinu. Sömu verkefnin, sömu prófin sama bókin ár eftir ár eftir ár og maður verður leiðari og leiðari og leiðari.... og þá er kannski ekki að spyrja að leikslokum. </div><div><br /></div><div>Listin felst þá í því að finna eðlilegt jafnvægi milli metnaðar og nýjungagirni og doða og tilbreytingaleysis. Það er líka mikilvægt að leita eftir því að fást við fleira en bara kennsluna, taka þátt í þróunarverkefnum, fara á námskeið, taka þátt í alþjóðastarfi, kynna sér og vera með í starf fagfélaga og stéttarfélagsins - innan skynsemismarka að sjálfsögðu! </div><div><br /></div><div>Ég nefndi erfitt samstarfsfólk hér að ofan og þetta er náttúrulega viðkvæmt mál en það getur verið að ákveðnir aðilar í kennarahópi leiði hópinn inn í öfgar í aðra hvora áttina. Þarna þarf maður sjálfur að vera á vaktinni og ef vel lætur þá ættu stjórnendur að vera það einnig en það kemur því miður fyrir að þeir séu erfiðir líka. Þá gæti verið spurning að svipast um eftir öðrum skóla eða skipta bara um starfsvettvang.... </div><div><br /></div><div><br /></div>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-23322189709854216352024-01-08T09:05:00.000-08:002024-01-08T09:05:07.692-08:00Hugsuðurnir hans Atla<p>Atli Harðarsson hefur nýlega skrifað tvær mjög áhugaverðar greinar á Skólaþræði, um tvo menntaheimspekinga, og hvort tveggja hugsuði sem leita í brunna meginlandsheimspeki og pragmatisma, annars vegar Gert Biesta og hins vegar Maxine Greene. Verður að segjast eins og er að þetta eru frábærar greinar sem vekja mann til umhugsunar. Það er sérstaklega gaman þegar maður rekst á hugmyndir og pælingar sem ríma við eitthvað sem hefur verið að brjótast um innan í manni lengi en maður hefur ekki getað fundið samhljóm með. </p><p>Þessir tveir hugsuðir eru greinilega á mjög svipuðum nótum í sínum pælingum og hugmynd Biesta um "subjectification" sem markmið menntunar passar mjög vel við Greene. Hugmyndin er að menntun felist í því að nemendur uppgötvi sjálfa sig, finni sér sinn eigin stað í heiminum, að vekja þá til meðvitundar um heiminn og kveikja í þeim þrá til að móta sitt eigið líf og hugsanlega taka þátt í mótun samfélagsins líka. </p><p>Grein Atla um Greene er líka frábær, en ég mæli líka sérstaklega með heimildamynd um Greene sem má finna á YouTube (hlekkur að neðan). Saga hennar er saga um hvernig hún berst gegn þreföldum fordómum í ferli sínum innan amerískra háskóla. Hún var kona sem átti fjölskyldu, en það þótti hin mesta furða að svoleiðis fólk ætlaði sér eitthvað í heimspeki. Hún var gyðingur, en lengi framan af ferlinum voru gyðingar útilokaðir frá störfum við margar stofnanir. Í síðasta lagi hafði hún áhuga á og skrifaði út frá meginlandshefð í heimspeki inn í heimspeki menntunar, einkum tilvistarhyggju, en kollegum hennar í amersískri heimspeki miðrar tuttugustu aldar þótti slíkt jaðra við hreinan dónaskap.</p><p>Hugmyndir Greene eru í mjög svipuðum anda og Biesta, en hennar hugmynd um kennara og menntun okkar er að til að ná því að hjálpa öðrum að finna sér stað í tilverunni þurfum við að hafa gert það sjálf. Þannig er undirbúningur kennnarans undirbúningur í hugsun og sjálfsrækt, og mikilvægt að hver og einn finni sér sína leið. Og greinarnar sem eru lang mikilvægastar í þessu samhengi eru húmanískar greinar og skapandi greinar - en það er í gegnum þær sem við náum tengslum við okkur sjálf og umheiminn. </p><p>Grein um Biesta: </p><p>https://skolathraedir.is/2023/12/08/ad-vakna-til-vitundar-um-bokina-world-centred-education-eftir-gert-biesta/</p><p>Grein um Maxine Greene: https://skolathraedir.is/2024/01/06/maxine-greene/</p><p>Heimildamynd um Greene: https://www.youtube.com/watch?v=36wW31VaTSk&t=2705s</p>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-12836306094166332452023-12-21T02:49:00.000-08:002023-12-21T02:51:58.355-08:00Íslenskir nemendur í dönsku umhverfiÞessi póstur er ekki nema óbeint og á ská innlegg í einhvers konar Pisa umræðu, og getur ekki talist vísindaleg, heldur er þetta lítil reynslusaga tengd starfi mínu sem kennari í svokölluðum <a href="https://www.verslo.is/namsbraut/nordur-atlantshafsbekkurinn-ngk/" target="_blank">NGK bekk í Versló</a>. Ég sinni umsýslu og praktískum málum þessu tengd, en að auki kenni ég bekknum ensku, og þá samkvæmt dönsku kerfi sem er all ólíkt íslenska áfangakerfinu, en ég hef nú eitthvað tjáð mig um það annars staðar og geri mér ekki mat úr hér. <div>Nýlega var ég á fundi með kollegum mínum í Færeyjum og Danmörku um verkefnið, og þar kom fram pæling sem ég hef oft heyrt áður en hún er sú að upplifun danskra kennara er að íslensku nemendurnir séu óvanir að tjá sig í tímum, séu óvanir því að vera beðnir um að hafa skoðun á hlutunum og séu ósjálfstæðir í vinnubrögðum. </div><div>Vissulega er hópur íslenskra krakka sem fer út lítill, en mér finnst þetta samt merkilegt. Íslensku krakkarnir eru vön tíðum skyndiprófum, verkefnablöðum, en ekki vön að taka þátt í umræðum, rétta upp hönd og koma með sín eigin sjónarmið.</div><div>Faglega séð eru þessir krakkar sterkir, sérstaklega í ensku, þau standa líka nokkuð vel í stærðfræði en stóri þröskuldurinn er danskan, sem getur ekki talist annað en eðlilegt, og svo er það þessi menningarmunur sem kemur fram og t.a.m. enskukennarnir taka vel eftir. Þar sem hluti af einkunnum krakkana byggir á þátttöku í tímum og virkni í umræðum skiptir þetta máli, og flest þeirra ná sér á strik með þetta á fyrsta árinu. </div><div>Þessir krakkar hafa komið úr hinum og þessum skólum og eru mjög fjölbreyttur hópur, en þarna kann að vera einhver vísbending um að vinnubrögð á unglingastiginu hér hjá okkur séu aðeins í einhæfari kantinum og við gætum lært eitthvað af frændum okkar. <br /><br /></div>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-4869662464564733862023-07-03T09:50:00.005-07:002023-07-03T09:50:55.115-07:00Grein í Vísi 2 - breytingar í framhaldsskólum <p> Tengi hér á grein eftir mig í Vísi, svona til að halda til haga - <a href="https://www.visir.is/g/20232432985d/um-breytingar-a-framhaldskolakerfinu" target="_blank">Breytingar í framhaldsskólum</a>. Það hafa orðið líflegar og skemmtilegar umræður um þetta á féalgsmiðlum hjá mér, og ég vil halda til haga að</p><p></p><ul style="text-align: left;"><li>þriggja anna kerfið með lotum var þróað í MS en ekki í FG </li><li>spannakerfi (fjórar annir) hefur verið þróað í Menntaskólanum á Egilsstöðum</li><li>fjarnám á framhaldsskólastigi er mjög öflugt og að líkindum einstakt á heimsvísu </li><li>MH var með 3 anna kerfi þegar skólinn var stofnaður, en þá var ekki komið áfangakerfi</li></ul><p></p><p><br /></p>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-43784100898047724452023-06-29T00:38:00.001-07:002023-06-29T00:39:36.992-07:00Námsmat - grein í Vísi 1 <p>Ég skelli hér inn link á grein sem birtist í Vísi um námsmat eftir mig, svona til að halda utanum það sem ég skrifa hér. Vinur minn benti mér á að það vantar inn í greinina kveikjuna að greininn, en það mun vera Facebook póst frá Ragnari Þór Péturssyni þar sem hann stingur upp á inntökuprófi í Versló og aðra vinsæla skóla, sem mér finnst alveg afleit hugmynd. </p><p>Annað undirliggjandi eru pælingar um símatsáfanga vs. prófaáfanga í framhaldsskóla og kannski svona pælingin að benda á að munurinn sé kannski ekki svo afgerandi. </p><p><a href="https://www.visir.is/g/20232432979d/namsmat" target="_blank">Greinin mín í Vísi</a></p>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-73735342024679906002023-06-29T00:32:00.003-07:002023-06-29T00:32:34.486-07:00Sameiningar og allir í verknám <p> Í síðustu viku kom upp umræða að sameina eigi Kvennaskólann og Menntaskólann við Sund og starta nýjum skóla í Stakkahlíð, sem nú um stundir hýsir Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Ein af ástæðum þess að flytja þurfi MS er sögð að húsnæði skólans sé myglað, en svo er víst Stakkahlíðin líka mygluð - svo mögulega væri verið að fara úr myglunni í fúkkann. Rökin fyrir svona sameiningu eru fjárhagsleg hagræðing og einhver samlegðaráhrif sem samkvæmt reiknimeisturum skili til lengri tíma hagnaði. Jafnframt er talað um minnkandi árganga svo þörfin fyrir framhaldsskólapláss muni fara minnkandi á næstu árum. </p><div>Þetta er gott og blessað, en rökin fyrir því að velja þess tilteknu skóla eru ekki augljós. Skólarnir tveir eru mjög ólíkir og í þeim báðum hefur farið mikil vinna í að þróa og prufukeyra fyrirkomulag náms sem má segja að séu á sitthvorum enda e.k. rófs bekkjarkerfis og áfangakerfis. MS er með einhvers konur ofuráfangakerfi með þrjár annir og lotufyrirkomulag, Kvennó með bekkjarkerfi með töluvert miklu vali sem var þróað sem ákveðin fyrirmynd fyrir aðlögun að styttingu framhaldsskólans - og það fyrirkomulag er t.d. að ýmsu leyti fyrirmynd kerfisins sem tekið var upp við styttingu í skólanum mínum, Versló. Bæði þessi kerfi hafa fallið vel í kramið hjá framhaldsskólanemum og mikil aðsókn verið að báðum þessum skólum undanfarin ár. Svo má líka benda á að námsfyrkomulagið í langvinsælasta skóla landsins, sem er víst einmitt Versló, líkist um margt fyrirkomulaginu í Kvennó. Ef sameina á þessa tvo skóla er útilokað að halda í bæði þessi módel og mikil óvirðing við þróunarstarfið í báðum þessum skólum að taka alla þá vinnu og henda henni í ruslið. Miklu nær vær að sameina skóla sem eru með hefðbundnari útfærslur á áfangakerfinu, nú eða að sameina tvo bekkjarskóla (FB/ FÁ, MH/ FÁ, MR/Kvennó, Kvennó/ Versló .... ). Það er aðalsmerki íslenska framhaldsskóla hversu fjölbreytileg flóran er hjá okkur og sveigjanleikinn í kerfinu er mikill. Hins vegar er það svo að bekkjarkerfið er í ákveðinni varnarbaráttu (það virðist ekki henta yfirvöldum þó eftirspurn eftir því sé mikil hjá nemendum) og ég óttast mjög að þessi nýi skóli myndi frekar dám af áfangafyrirkomulaginu í MS en kerfinu í Kvennó. </div><div><br /></div><div>Önnur hlið á þessu máli eru áætlanir um að mikið stærri hluti nemenda fari í verknám. Jákvætt er að nýlega hefur eftirspurn eftir verknámi aukist, en hins vegar finnst mér það mjög hæpið að ætla að handstýra stórum hluta árganga í eitthvað tiltekið nám, og velti því mjög fyrir mér hvernig eigi að fara að því. Hér óttast ég að ákveðnir hópar sem fara í bóknám tryggi stöðu sína enn frekar í samfélaginu og hér sé uppskrift að meiri stéttaskiptingu og elítumyndun. Aukin tölvuvæðing, meiri alþjóðasamskipti, breytingar á stöðu íslenskunnar og margt fleira held ég geti einmitt kallað á öflugt bóknám þar sem þekking á tungumálum, samfélaginu og grunngerð þess og flóknari færni tengd tölvum og tækni verði mikilvægari en verknám. Ég veit þetta náttúrulega ekki, en eins og ég hef bloggað um áður þá finnst mér að það eigi að hlusta á það hvað fólk vill þegar boðið er upp á nám en ekki semja einhverjar loftkenndar fimm ára áætlanir sem byggja á heimi sem er að líða undir lok og tengist ekki endilega þeim heimi sem býður okkar í þoku framtíðarinnar. <br /><br /></div>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-4411943912346721512022-01-07T05:13:00.000-08:002022-01-07T05:13:03.880-08:00Framhaldsskólakennarar - tilgáta um fjórar týpur (uppfært frá fyrri pósti) <p>Hér er smá uppfærsla á gömlum pósti og bætt við heilli týpu, samkvæmt ábendingu Facebook vinar og fyrrum samkennara Bergs Tómassonar. Ábyrgðin á þessu öllu er þó alfarið mín. Ég krunka smá í hinar, en ekki mikið. Ég reyndar verð að biðja fylgismenn Hegels og Páls Skúlasonar afsökunar á því að rjúfa þrítöluregluna. Svo gæti líka alveg verið að það þurfi að bæta við fimmtu. </p><p><br /></p><p> Ég hef verið framhaldsskólakennari í 23 ár, og er á því (af ýmsum ástæðum) að það sé besta starf í heimi (heimurinn er hins vegar afar ófullkominn, svo það er mikið pláss til bætingar)... Ein ástæðan er að stéttin er fjölbreytt og við hvern skóla kennir fólk sem kemur úr ýmsum áttum. Hér að neðan set ég fram tilgátu um fjórar týpur kennara, sem býður upp á möguleika að spegla sjálfan sig. Tvær fyrstu týpurnar tel ég í meginatriðum jákvæður, ég er ekki alveg viss með þá þriðju. </p><p><br /></p><p>Það hefur verið bent á að tilgátan eigi líka við önnur skólastig, en varðandi það þá set ég fram þá aukatilgátu ásinn sé ríkjandi í leikskólum og grunnskólum, tvisturinn sækir í sig veðrið á unglingastiginu og er nokkuð áberandi á framhaldsskólastiginu. Óvænt bóla af týpu þrjú kemur svo hins vegar í framhaldsskólanum (þó hún finnist alstaðar) - bendi t.d. á furðulega ritúala í kringum próf í mörgum skólum sem minna á launhelgar Azteka til forna (perur teknar úr á klósettum, full cavity leit á nemendum o.s.frv.) - og þessa furðusiði þarf að hafa í frammi ekki sjáldnar en tvisvar á ári - og margir nemendur látnir tví eða þrí sitja í gegnum ósköpin. Þetta reglublæti er svo ekki bundið við Ísland heldur virðist jafnvel kveða enn rammar að þessu hjá fyrrum herrum vorum í Danmörku. Tvistarnir ráða svo alfarið ríkjum í háskólum. Fjarkinn finnst því miður líka alstaðar, og er eina týpan sem væri best að vera alveg laus við. Heilbrigt hlutfall af þristum er mikilvægt og eðlilegt, en þegar ofvöxtur hleypur í þann hóp er voðinn vís. </p><p>Ég minni á yfirskrift bloggsins, hrátt og hresst, en líka að öllu gamni fylgir nokkur alvara. Mig rámar í einhverja svona flokkun sem var kynnt í kennslufræðinni og var skemmtileg, hér er svo önnur sem má skemmta sér við þar sem<a href="https://blog.advancementcourses.com/articles/teacher-archetypes/"> erkitýpur Jung eru mátaðar á kennara.</a></p><p><br /></p><br /><br /><br /><br /><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://media.rbl.ms/image?u=%2Fmedia%2FSJsK6ZntgJceQ%2Fgiphy.gif&ho=https%3A%2F%2Fmedia.giphy.com&s=276&h=05f00f78e36fe6b4262d7989b16865b883490a695bae71bd38d9171a1f479da6&size=980x&c=1674522347" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img alt="Image result for jennifer honey teaching" border="0" class="irc_mi" height="138" src="https://media.rbl.ms/image?u=%2Fmedia%2FSJsK6ZntgJceQ%2Fgiphy.gif&ho=https%3A%2F%2Fmedia.giphy.com&s=276&h=05f00f78e36fe6b4262d7989b16865b883490a695bae71bd38d9171a1f479da6&size=980x&c=1674522347" style="margin-top: 107px;" width="320" /></a></div></div><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhQIlboBZGUcvMlirDRnN9E4AuULOIoYh1lFyC46dyimTFoWHUagKLBsrwtXlFy-2xZCHcgTeW__VvFaN__88Cn9Lu8_IUFdgDEawJf4iJtELJvtv9nPY-PmH2AX9BM9QyKtx4ym_3L-mb3ooqzpZo-LG0oiBuZp8oAV8QaO4EUMniPggtJpYVIBkG8ww=s900" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="544" data-original-width="900" height="121" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhQIlboBZGUcvMlirDRnN9E4AuULOIoYh1lFyC46dyimTFoWHUagKLBsrwtXlFy-2xZCHcgTeW__VvFaN__88Cn9Lu8_IUFdgDEawJf4iJtELJvtv9nPY-PmH2AX9BM9QyKtx4ym_3L-mb3ooqzpZo-LG0oiBuZp8oAV8QaO4EUMniPggtJpYVIBkG8ww=w200-h121" width="200" /></a><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>1) Ásinn: Ljúfi kennarinn. Fókus þessa kennara er velferð nemenda. Hann er fljótur að læra nöfn, veit hverjir í bekknum eru saman, er flinkur í foreldrasamskiptum og rekst yfirleitt vel í kennarahópnum. Áhugamanneskja um mannleg samskipt og tilvalinn í trúnó í staffa partíum. <br /><br /><br /> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiOHvyEfqIJlElVYYP_cjBpTFH-ardNNM842zH54lRBtXwbU4ZPtcyONurfxOqWbu3m7s2yUd9vo0-90VXqYbMcCgssEmPVYLF-T_K3rhVS3FcAfEH3Z1nVqlcsIgejZhjcFVgTge-UVMvGxYKLzjI3lDH8dZATuSmeb_wsbgIO82eCvLDn3wpr5H1Z_g=s480" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="270" data-original-width="480" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiOHvyEfqIJlElVYYP_cjBpTFH-ardNNM842zH54lRBtXwbU4ZPtcyONurfxOqWbu3m7s2yUd9vo0-90VXqYbMcCgssEmPVYLF-T_K3rhVS3FcAfEH3Z1nVqlcsIgejZhjcFVgTge-UVMvGxYKLzjI3lDH8dZATuSmeb_wsbgIO82eCvLDn3wpr5H1Z_g=s320" width="320" /></a><a href="https://vignette.wikia.nocookie.net/harrypotter/images/c/c1/Severus-snape1.jpg/revision/latest/scale-to-width-down/162?cb=20110316031920" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img alt="Image result for Snape" border="0" class="irc_mi" height="233" src="https://vignette.wikia.nocookie.net/harrypotter/images/c/c1/Severus-snape1.jpg/revision/latest/scale-to-width-down/162?cb=20110316031920" style="margin-top: 120px;" width="162" /></a></div><br /><br /><br />2) Tvisturinn: Fagidjótinn. Þessi kennari elskar greinina sína og er mjög upptekinn af alskonar nördagangi tengdu henni. Fylgist vel með nýjungum á sínu sviði og mikill brunnur að sækja í ef mann vantar að vita meira um greinina. Veit ekki hverjir eru saman í bekknum og ekki líklegur til að bjóða sig fram í hóp sem á að ræða samskipti á vinnustað. Held að tvistinn megi finna í öllum greinum, en finnst samt einhvern veginn eins og það sé í ákveðnum raungreinum sem þessi er sterkastur. <br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><img alt="Image result for hemúll" class="irc_mi" height="194" src="https://thumbsnap.com/images/qbc6gquj.gif" style="margin-top: 140px;" width="175" /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh4XT1_SowBbg-7Rm2zb_s-Lv1DEzGTWzqPZJw51Pu1RhKRtlvjanKcyc5eni_oTGMBKzF63TeMgtRJFmd92v3h7sEAS8zAQww2k5Vf96nwQKnB_8P0nTVfLlq7PZBpJHpLh6V1IUdjcpU7MOzryuPoKziy5GNCr0Zgc3drQ70ebv99VxHfRPYj9kC9rA=s1050" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="590" data-original-width="1050" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh4XT1_SowBbg-7Rm2zb_s-Lv1DEzGTWzqPZJw51Pu1RhKRtlvjanKcyc5eni_oTGMBKzF63TeMgtRJFmd92v3h7sEAS8zAQww2k5Vf96nwQKnB_8P0nTVfLlq7PZBpJHpLh6V1IUdjcpU7MOzryuPoKziy5GNCr0Zgc3drQ70ebv99VxHfRPYj9kC9rA=s320" width="320" /></a></div><div><br /></div><div>3) Þristurinn: Reglupésinn. Þessi kennari hefur mestan áhuga á agamálum, reglum og einkunnum. Orð eins og "einkunnaverðbólga" og "prófsvindl" eru hans ljóðlist og tónlist. Áberandi á kennarafundum, áhugamanneskja um snjallsímabann. Eins og ég nefni að ofan þá samsama ég mig ekki mjög vel með þristinum, en viðurkenni að það er alveg fínt að einhver sé að passa að það sé ekki allt í rugli (þið vitið að mætingar séu færðar, að rusli sé hent og svoleiðis) - þristar geta veitt aðhald. Of margir þristar eru hins vegar stórhættulegir. Og munið: ekki tvö bil á eftir punkti!!!<div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjEwHGQGCqkkO8sp69MvNT5b7RZ2Fio77_FYZMTzYVH2MBnbA24NaML3r3SXsyf-eQYKDEYoFiRI5M00Zb9arh1dfgb-wxjLrRW6k2o6gUKW-hilFOi0A6QyCUQuAOjrFqpa48rPVgxdlHVnY16WkCRmeIxpn7SmQygrUSfgD1D-B7pO4D5GFZeYJAyKA=s800" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="800" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjEwHGQGCqkkO8sp69MvNT5b7RZ2Fio77_FYZMTzYVH2MBnbA24NaML3r3SXsyf-eQYKDEYoFiRI5M00Zb9arh1dfgb-wxjLrRW6k2o6gUKW-hilFOi0A6QyCUQuAOjrFqpa48rPVgxdlHVnY16WkCRmeIxpn7SmQygrUSfgD1D-B7pO4D5GFZeYJAyKA=w320-h180" width="320" /></a><br /></div><div><br /></div><div>4) Mér-er-drull. Þessi týpa er sem betur fer kannski ekki algeng, en samt. Talar aðallega um sjálfa sig í kennslustundum, mætingar mögulega stopular, mikil neikvæðni, stefnir í þunglyndi og kulnun. Lausnin er víst ekki að fara að drekka meira, skilst mér - en líklega að finna aftur sinn innri ás eða tvist... helst ekki þrist. Þessi karakter á mögulega fortíð sem (mögulega of) ástríðufullur kennari. Eða, og þetta er held ég oft málið, þessi upplifir sig sem "bara" kennari (fór ekki í doktorsnámið, gafst upp að bíða eftir meikinu með bandinu, hálkláruð skáldsaga vistuð í gamalli Appletölvu sem er ekki hægt að opna .... ) .... eins og með þristinn getur verið hollt að hafa sletta af fjarkanum með sér, en hann má ekki ná yfirhöndinni. Fjarki er reyndar gjarna í stjórnunarstöðu og það er alveg rosalega vond hugmynd. </div><div><br /></div><div><br /></div></div>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-17210035865595544452021-10-26T05:37:00.000-07:002021-10-26T05:42:09.041-07:00Róttæk kennslufræði II<p>Þetta blogg er sérstaklega ætlað þeim sem eru á síðunni um róttæka kennslufræði, og hluti af viðleitni til að sjá hvort það megi eitthvað virkja það dæmi meira .... </p><p>Ég hef áður skrifað samnefndan pistil sem er númer eitt sumsé. </p><p>Þetta er skrifað í Nörrebro hverfinu í Kaupmannahöfn, en hér rétt í nágrenninu er menntaskólinn Det Frie sem titilmynd síðunnar er frá og ég hvet ykkur til að kynna ykkur: <a href="https://www.detfri.dk/">https://www.detfri.dk/</a></p><p>Mér datt í hug að leggja grunn að einhvers konar manífestói sem við gætum haft á síðunni. Svo er líka spurning hvort það væri heppilegra að hafa hóp en læksíðu .... og er Facebook besti vettvangurinn .... ? Allt mjög verðugar pælingar. Ég hendi niður nokkrum hugmyndum, og svo bara endilega heyra frá sem flestum. </p><p>-Starf kennara og allra menntastofnana snýr að því að efla alhliða þroska fólks með fjölbreytilegum hætti, alt sem þrengir og heftir þessa viðleitni þarf að forðast. </p><p>-Námsmat af öllu tagi á helst að leggja niður. </p><p>-Endurhugsa þarf hönnun á tíma og rúmi þar sem menntastarf fer fram (stundatöflur og skólahúsnæði)</p><p>-Öllum stefnum og dogmum þarf að taka með miklum fyrirvara en læra af þeim og sýna virðingu, hvort sem það snýst um "núvitund", "hæfniviðmið" eða "hjalla". </p><p>-Við lærum af hvert öðru og kennurum og skólum um heim allan til að bæta okkur í viðleitni okkar. </p><p>-Afnema ber Aðalnámskrá og innleiða þennan lista í staðinn. </p><p>-Húmorsleysi er óheimilt. </p><p>-Nemandinn er í forgrunni. </p><p>-Fög eru rammar sem geta stundum verið heppilegir, en oft eru þeir fyrir. </p><p>-Það á að vera gaman í skólanum. </p><p>-Heimanám er bannað nema það sé örugglega skemmtlegt og á forsendum nemandans. </p><p>-Kennarastarfið er besta starf í heimi. </p><p>-Það er hægt að lauma ýmsu róttækum prinsippum inn í starfið, jafnvel í mjög íhaldsömu umhverfi. </p><p><br /></p>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-88882423166409979842021-07-09T08:39:00.001-07:002021-07-09T08:39:34.362-07:00Malcolm Gladwell um mat á háskólum í Bandaríkjunum <p>Ég var að ljúka við að hlusta á tvo þætti hjá Malcolm Gladwell í Revisionist History, sem er besta hlaðvarp í heimi, þennan hérna: </p><p><a href="https://www.pushkin.fm/episode/lord-of-the-rankings/" target="_blank"> https://www.pushkin.fm/episode/lord-of-the-rankings/</a></p><p>og svo þennan hérna </p><p><a href="https://www.pushkin.fm/episode/project-dillard/" target="_blank">https://www.pushkin.fm/episode/project-dillard/</a></p><p>En í þessum þáttum tekst Malcolm á við að gagnrýna og greina matskerfi US News fyrir Bandaríska háskóla, (<a href="https://www.usnews.com/best-colleges/rankings/national-universities" target="_blank">Hér er nýjustu niðurstöður þar</a>). </p><p>Í mjög stuttu máli kemur það ákaflega berlega í ljós að þessi ágæti listi mælir allt annað en gæði menntunar. Fyrst og fremst er þetta listi sem vegur eftirfarandi þætti: <br /><br />-hversu ríkur er skólinn </p><p>-hversu mikilla forréttinda njóta nemendur við þessa skóla</p><p>-hversu hátt hlutfall nemenda eru hvítir</p><p>o.s.frv. </p><p>Þessir þættir eru mjög í anda Gladwells, en segja má að einn lykilþráður í hans verkum sé að draga í efa mörg kerfi sem eru notað til að meta og velja hluti - meintar hugmyndir um "gæði". Megin sjónarmiðið að er mikill hluti af hátimbruðum matskerfum sem við treystum á eru handónýt, bæði út frá beisikk tölfræði og líka út frá því hvernig þau viðhalda og styrkja félagslegt óréttlæti. </p><p>Væri mjög gaman að sjá hann glíma við matskerfin sem eru notuð á heimvísu, en í fljótu bragði sýnist mér að þeir falli að miklu leyti í sömu gryfjur, en það er sagt á ábyrgðar samt. Mér finnst líka að þegar við hugsum um okkar litla kerfi á Íslandi að hér sé víti til að varast, og þó við séum ekki með eitthvað svona formlegt kerfi þá erum við með óformlegar hugmyndir um t.d. hvað séu "bestu" framhaldsskólarnir og kann að vera að það sé ekki byggt á mjög traustum grunni. </p><p>Hvet allt áhugafólk um menntun til að hlusta á þættina og hugleiða þessi mál. </p><p><br /></p><p><br /></p>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-2693376845257097042020-11-15T07:50:00.002-08:002020-11-15T07:50:25.309-08:00Harry Potter í Versló - pælingar með þættinum Kynning - á brautarpallinum<p><br /></p><p>Nú er komið í loftið hlaðvarpið um Harry Potter og ævintýri hans í Versló. Ég setti alla seríuna í loftið í einu, og þannig getur fólk hlustað í þeirri röð sem það vill og á þá þætti sem það vill. Ég ætla að setja inn nokkra bloggpósta sem fylgja hverjum þætti úr hlaði, svona með einhverjum hráum og hressum pælingum um hvern þátt. </p><p>Fyrsti þátturinn er að uppistöðu til samtal mitt og Helgu sem kennir námskeiðið með mér. Það er mikilvægt að þó að ég hafi búið þetta hlaðvarp til þá er ég ekki að eigna mér áfangann, hann er okkar samstarfsverkefni. Það er líka kannski áhugavert í þessu samhengi að þeir sem hafa fylgst aðeins með mér á vettvangi skólamálaumræðunnar er að ég hef (mjög) ákveðnar efasemdir um áfangakerfið, og ég stend við þær. Hins vegar er eitt fyrirbæri sem ég tel mjög jákvætt í áfangakerfinu, en það er einmitt valáfanginn sem Harry Potter áfanginn er dæmi um. Áfangahönnun er náttúrulega listgrein, og það má eiginlega segja að þetta hlaðvarp sé ákveðinn spuni í kringum þá pælingu. Mér finnst valáfanginn bjóða upp á að prófa sig áfram með óvenjuleg viðfangsefni, spennandi aðferðir og ýmsa nýstárlega hluti. Hugmyndir sem kvikna í valáföngum smita oft útfrá sér í aðra áfanga.... Jafnframt eru valáfangar fyrirbæri sem opnar fyrir ákveðna samkeppni milli kennara og greina, sem stundum hefur skemmtilegar og skondnar hliðar.</p><p>Annað sem valáfangar bjóða upp á er samstarf milli kennara, innan greina og þvert á greinar. Það er reyndar áhugavert og rannsóknarefni í sjálfu sér hversu lítið kennarar á framhaldsskólastigi vinna saman, en undantekningarnar er einmitt helst að finna í valáföngum. Samstarfið við Helgu i mótun og þróun þessa áfanga hefur verið alveg frábært, reyndar hefur það haft þær afleiðingar að auk þess að kenna þennan áfanga saman höfum við líka kennt saman einum bekk í "venjulegum" áfanga og það hefur nú líka bara gengið svona ljómandi vel! Ég vil endilega benda öllum áhugasömum um kennslu og svo líka um Harry Potter til að ljá hlaðvarpinu mínu eyra! </p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p></p>Hér er linkur til að hlusta á þáttinn:<a href="https://open.spotify.com/episode/0mbkV2EuMjXoLaaZN3eZA0" target="_blank"> https://open.spotify.com/episode/0mbkV2EuMjXoLaaZN3eZA0</a><p></p>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-73038531162114694732020-10-17T07:56:00.001-07:002020-10-17T07:58:09.314-07:00Ólafur Stefánsson og Lovegood feðginin<p>Það er gaman að fólk hafi áhuga á skóla og menntamálum, og sérstaklega áhugavert þegar það hefur sterkar skoðanir. Ólafur Stefánsson, þekktur sem handboltamaður hefur verið mjög gangrýninn á skólakerfið, telur það stíft og ekki hafa breyst í takt við tímann. Hann var í slagtogi við listamanninn skondna og skemmtilega Þorvald Þorsteinsson með þessar pælingar um skeið, en Þorvaldur lést því miður fyrir aldur fram. Voru þeir ef ég man rétt með einhverjar rosalegar pælingar um að stofna e.k. frískóla í Heilsuverndarstöðinni - endilega rifjið þetta upp fyrir mér. </p><p>Nýjasta útgáfa gagnrýni Óla birtist í áhugaverða viðtali við Sölva Tryggvason sem fylgir hér að neðan. Eins og títt er með listamenn, heimspekinga og sjáendur þarf að leggjast í smá túlkunarvinnu til að skilja mál Óla. Hann er ekki sérstaklega skýr í tali og notar mikið af ensku. </p><p>Aðaltesan sem hann er með er að yfir öllu skólakerfinu vomi skrímsli. Þetta skrímsli er Aðalnámskrá. Kenningin er á þá lund að undir harðræði Aðalnámskrár leiti allt skólastarf í sama farveg og meðan að ægivald hennar ríkir yfir okkur þá verði frelsi, sköpun og allt sem er gott og fallegt undir í skólum landsins. Í máli þeirra félaga Óla og Sölva finnst mér reyndar fátt benda til að þeir, frekar en flestir kennarar eða fólk almennt hafi lesið Aðalnámskrána sem í gildi er; en rödd Aðalnámskrár er ekki endilega mikið skírari en rödd Ólafs og þarf líka túlkunarfærni til að skilja hana. </p><p>Ég held samt að hugmynd Óla um Aðalnámskra megi túlka sem myndlíkingu fyrir ákveðna rödd og afl sem hafi mikil áhrif í skólastarfi. Hér er einhvers konar blanda af vana, íhaldsemi og ótta við breytingar sem mætti líta á sem einhvers konar yfirsjálf sem stýrir okkur með ósýnilegri hendi. Íslenskir kennarar eru hugsa ég sú stétt veraldarinnar sem er með mest sjálfræði yfir störfum sínum, en engu að síður er töluvert mikil íhaldsemi í gangi.... áhugavert mál. </p><p>Annað sem Óli gerir sem mér finnst skondið er að hann vísar slatta í Harry Potter, segist vera með flokkunarhatt og eitthvað, en ég fæ líka á tilfinninguna að hann hafi ekki lesið bækurnar - eða þá að hann leikur sér með efnið á einhvern hátt sem að gefur þessi tilfinningu sem er þá einhvers konar öfugsnúin snilld. </p><p>Ég kýs að líta á Óla sem einhvers hliðstæðu við Lovegood feðginin í Harry Potter. Luna og Xenophilius eru með alskonar furðulegar hugmyndir sem fólk leiðir hjá sér og lítur niður á (einhvers konar hippar / nýaldarsinnar innan galdraheimsins), en svo kemur í ljós að inn á milli alskonar bulls sem þau eru með glittir í mikilvæg sannindi - t.d. hvað varðar dauðadjásnin. </p><p>Að síðustu finnst mér pælingar þeirra félaga um hugútvíkkandi jurtir og sveppi alveg magnað, og þá fattar maður hvernig allt kemur aftur og allt snýst í hringi... Óli er eiginlega handboltahippi með dellu fyrir skólaumbótum, með spennandi sveppi í hliðartöskunni. </p><p><br /></p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/NyzA2RQ6FRs" width="320" youtube-src-id="NyzA2RQ6FRs"></iframe></div><p></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p> <br /></p><p> </p><p> </p><p> </p><p> <br /></p>Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-35864359949856515392020-05-21T02:48:00.000-07:002020-05-21T07:33:45.459-07:00Af hverju má fólk ekki læra það sem það vill þar sem það vill? Um námsval og aðgangsstýringuUm þessar mundir eru krakkarnir okkar og unga fólkið að glíma við val. Tíundubekkingar eru að velja sér framhaldsskóla og nýstúdentar eru að pæla í hvað þær ætli nú eiginlega að verða þegar þeir verða stórir. Hvort tveggja eru stórar spurningar, þó sú síðari sé nú mögulega stærri.<br />
<div>
<br /></div>
<div>
Margan nýstúdentinn dreymir um að verða læknir. Og mörg þeirra eru tilbúin að leggja mikið á sig til að ná þessu marki, en það er hægara sagt en gert. Fáir komast að og mjög stórum hóp er vísað frá. Stór hluti, hugsanlega meirihluti, þeirra sem er vísað frá myndi örugglega ráða ágætlega við námið. Hluti þeirra sem er vísað frá fer til annarra landa til að læra læknisfræði og verða að frábærum læknum, eftir því sem ég best veit. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Annar hópur, aðeins minni, og, tja, svona aðrar týpur kannski, eru þau sem vilja verða leikarar. Þar er svipað upp á teningnum - margir verða frá að hverfa, sumir fara í nám í öðrum löndum, og geta, að því ég best veit, náð því að verða flottir leikarar - en með ærnum kostnaði og fyrirhöfn. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Yfir 500 tíundubekkinga, ár eftir ár, dreymir um að komast í skólann þar sem ég kenni, Versló. Við þurfum að vísa frá stórum hópi krakka, og meirihluti þeirra hefði án efa gengið prýðilega hjá okkur. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Það er stundum talað um að hægt sé að kjósa með fótunum. Og stundum er líka talað um að á Íslandi sé eitthvað sem er kallað lýðræði. Af hverju í ósköpunum tekur stefnumótun og útfærsla í menntamálum ekki tillit til vilja fólks? Það er ekki nokkur leið að segja að í þessum dæmum sem ég tek sé um tískufyrirbrigði að ræða. Tökum hvert dæmi fyrir sig. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Við gætum alveg menntað miklu fleiri lækna, og ég held að við ættum að mennta a.m.k. þann hóp sem fer utan til náms, og við gætum jafnvel verið land sem tæki á móti nemendum í læknisfræði. Þá væri læknaskortur úr sögunni, til lengri tíma gæti launakostnaður lækkað o.s.frv. Læknisfræði er mögnuð alhliða grein og því fleiri sem læra hana, þeim mun fjölbreytilegri og áhugaverðari rannsóknir verða stundaðar. Möguleikar á alskyns frumkvöðlastarfsemi eru endalausir, og eins og dæmin sanna reynast læknar vel í ýmsum störfum utan hefðbundinna viðfangsefna þeirra. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Að breyttu breytenda má segja það sama um leikara. Leiklistarmenntun getur nýst í skólum, í ferðaþjónustu og gert lífið fallegra og fyndnara. Kostnaðurinn við að vera með öfluga leiklistarmenntun er hverfandi (ólíkt læknisfræðinni) og hér er líka ágætur möguleiki á því að byggja upp leiklistarnám sem gæti orðið eftirsóknarvert úti í heimi. Tungumáladæmið leysum við bara. Þróun og uppbygging í kvikmynda- og þáttagerð tengist þessu svo, sem og margvíslegir möguleikar í nýjum miðlum o.s.frv. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Að framhaldsskólanum. Af hverju hefur engum dottið í hug að kannski langar þennan stóra hóp sem vísað er frá Versló á hverju ári að komast í skóla sem líkist Versló? Af hverju er það ekki kannað hvað er það sem krakkarnir sækjast eftir og pælt í að vinna með það? Öll umræða um þessi mál hefur mér þótt einkennast af hroka og ákveðnu virðingarleysi gagnvart krökkunum. "Það er bara út af félagslífinu". Bara? Félagslíf er ekki neitt bara fyrir framhaldsskólanema. Getur verið að þessa krakka langi í bekkjarskóla? Getur verið að þau sækist eftir að námið sé nokkuð krefjandi? Sækjast þau eftir að viðskiptamenntun sé hluti af stúdentsprófinu? Örugglega allt þetta og meira til, en ég held að það væri mjög til ánægjuauka í samfélaginu ef við myndum byggja stefnu á því sem fólk sækist raunverulega eftir en ekki einhverjum hugmyndum sérfræðinga eða fordómum miðaldra karla eða hvað það nú er sem ákvarðanir eru byggðar á. Mér kom í koll hugmynd um viðbragð við þessu sem væri að stofna kraftmikinn bekkjarskóla, með dassi af viðskiptamenntun, öflugu félagslífi og kalla hann Hressó. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Í öllum þessum dæmum, kannski sérstaklega læknisfræðinni, þá er það vissulega þáttur í eftirspurninni að framboðið er takmarkað. En hvaða máli skiptir það? Ef t.d. það að möguleikar á því að komast í skóla sem hefur þau gæði fram að bjóða sem við Verslo bjóðum er opnari leiðir til þess að aðsóknin að Versló, og svo Hressó líka, minnkar, og allir vilja komast í Tækniskólann eða eitthvað, þá bara skiptum við aftur um kúrs. Ef við bjóðum upp á nám í læknifræði sem fyllist ekki, þá gætum við boðið fólki frá öðrum löndum að koma og læra hjá okkur, nú eða við bara smá drögum úr framboðinu, og varðandi kostnaðinn þá efa ég það stórlega að raunverulega sé verið að spara nokkuð með því að senda stóra hópa af frábæru námsfólki til Ungverjalands til að læra læknisfræði.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
Ég er ekki að tala um einhverja einfeldningslega markaðslausn hérna, heldur lýðræði sem byggir á því að velta fyrir sér raunverulegum tilhneigingum, rannsóknir á þeim (viðfangsefni fyrir félagsvísindafólk) og stefnumótun út frá því. Ég geri mér alveg grein fyrir að það eru einhverjir sem eiga ekki erindi í læknisfræði eða leiklist en langar samt, og það er alveg sjálfsagt að gera strangar kröfur. En munurinn á því að bjóða t.d. 120 pláss á ári í læknisfræði versus núverandi 60 er mjög mikill. Annað er að svona breyting verður ekki gerð á einni nóttu, en ætti að vera hluti af markvissu uppbyggingarstarfi. Hugmyndin um að valið inn í nám á borð við læknisfræði eða leiklist eins og það fer fram í samtímanum sé með einhverjum hætti öruggt, réttlát eða byggt á traustum vísindum stenst ekki nána skoðun. Að sama skapi þýðir þetta líka að draga verður úr framboði á öðru námi, sem er náttúrulega sorglegt, en þannig er nú lífið bara. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Að þessu sögðu óska ég nýstúdentum og tíunda bekkingum til hamingju með áfangann og óska þess að sem allra allra flest ykkar finnið ykkur nám og viðfangsefni sem fylla líf ykkar tilgangi og daga ykkar gleði.</div>
Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-8553496600036960862020-03-20T09:43:00.000-07:002020-03-20T09:43:46.640-07:00Heimaskóli.isSkóli er merkilegur staður, þar sem við lærum, lifum og leikum. Námið er mikilvægt, en félagslegi þátturinn hefur líka afskaplega mikið að segja. Að geta ekki lengur farið í skólann sinn er alveg glatað.<br />
<br />
En.<br />
<br />
Þegar við erum að gera það sem við getum til að námið og skólinn haldi áfram í rafheimum detta mér nokkrir punktar í hug fyrir kennara og nemendur. Kennarar: <br />
<ul>
<li>Ekki missa okkur í verkefnum og tækninýjungum og stöðugum prófum og skilum, halda sig við eðlilegan damp og hugsanlega slaka aðeins á klónni. </li>
<li>Gera verkefnin persónuleg og áhugaverð, jafnvel lauma smá kímni með þar sem hægt er. </li>
<li>Nota myndir, myndbönd, hljóð og svo framvegis, eftir því sem tæknileg geta leyfir.</li>
<li>Vera í góðu sambandi við samkennara, vera klár í að peppa og leiðbeina þar sem maður getur.</li>
<li>Vera vakandi yfir því ef nemendur eru ekki að bregðast við og skila og vera í sambandi við námsráðgjafa og stjórnendur um það. </li>
</ul>
Og nemendur:<br />
<br />
<ul>
<li>Fylgjast vel með, vinna verkefni eins samviskusamlega og gerlegt er.</li>
</ul>
<ul>
<li>Taka þátt í umræðum og vera virk í að láta vita ef t.d. flækjustig þess sem ætlast er til verður of hátt. </li>
<li>Vera virk í að vera í sambandi við samnemendur og peppa, leiðbeina og halda uppi stemmingu. </li>
<li>Hugsanlega lauma hugmyndum að leiðum að kennurum ef hugmyndir kvikna. </li>
</ul>
<br />
Og allir að muna<br />
<br />
<ul>
<li>also this shall pass. </li>
</ul>
<br />Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-8684591758988991992020-02-27T06:12:00.000-08:002020-02-27T06:12:00.268-08:00OfmatÉg held að íslenskir skólir eigi við ofmatsvanda að etja. Þá alveg sérstaklega framhaldsskólar. Í týpískum áfanga er það þannig að<br />
<br />
farið er yfir efnið<br />
unnið er verkefni úr efninu (mat)<br />
prófað er úr efninu í skyndiprófi (mat)<br />
prófað er úr efninu á lokaprófi (mat)<br />
<br />
Þannig er hver efnisþáttur þrímetinn á þremur mánuðum.<br />
<br />
Þetta er vitaskuld algjölega galið.<br />
<br />
Það þarf ekki að gera verkefni úr eða prófa allt, ekki einu sinni einu sinni.<br />
<br />
Ef það á að prófa úr efni sem er verið að vinna með í eina önn er nóg að gera það einu sinni (á skyndiprófi eða lokaprófi). Sú hugmynd að það verði að hafa skyndipróf svo nemendur "viti hvernig eigi að taka próf" er fráleit. <br />
<br />
Mér leiðist námsmat alveg ofsalega, en ég er ekki endilega á móti því. Mér finnst að kennari ætti fyrst og fremst að ... tja .... kenna. Skondin hugmynd.<br />
<br />
Orkan sem fer í að búa til og fara yfir öll þessi endalausu próf og verkefni ætti að vera í að hanna áhugaverðar kennslustundir og námsferla, að hugsa um og sinna velferð nemenda og að sökkva sér í nýjungar og ferska strauma í kennslugreininni sinni.<br />
<br />
Það fyndna er að það bað okkur engin um að hafa þetta svona og það er engin sérstök krafa frá neinum að þetta eigi að vera svona... Nemendur kvarta undan alltof miklu álagi, og þetta álag er heimasmíðað af okkur og er ekki að skila neinu í auknu námi hjá krökkunum, hvað þá að þetta geri þau að betri manneskjum.<br />
<br />
Ég legg til að hver kennari minnki tímann sem hann ver í mat um 30-50% og nýti hann í eitthvað annað starfstengt, og sjá ég held að menntakerfið verði miklu betra, minni kulnun, betra nám, rólegri kennslustundir og ég veit ekki hvað.<br />
<br />
Og svo legg ég til róttæka endurskoðun áfangakerfisins. <br />
<br />Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-88773204813956800382020-02-27T05:44:00.000-08:002020-02-27T05:46:42.957-08:00Hvatningarverðlaun - alskonar<br />
<br />
Í umræðuhópum um skólamál á Facebook hafa myndast miklir þræðir út af <a href="https://www.mbl.is/frettir/innlent/2020/02/26/bangsaparty_og_simalaus_skoli_verdlaunud/" target="_blank">hvatningarverðlaunum skóla og frístundaráðs. </a>Því miður hefur umræðan bara verið um símalausa Ölduselsskólann, en hin eru líka vægast sagt eftirtektarverð. Mér finnst þessi verðlaun til marks um að ótrúlega margt spennandi og jákvætt er í gangi í skólum landsins á öllum stigum og ég er ótrúlega stoltur og glaður að vera kennari á Íslandi.<br />
<br />
Verkefnið í Foldaskóli sem snýr að því að vinna með og hvetja til spilunar á hlutverkaspilum er náttúrulega frábært. Aukin leikur og spilun í skólum, í námi og frístundastarfi er alveg frábært og hlutverkaleikir eru sérstaklega fallnir til að styrkja félagsfærni, sköpunargáfu og frumkvæði hjá nemendum - roll for initiative segi ég nú bara.<br />
<br />
Verkefnið með bangsagístingarnar í Seljaskóla og styrking skólasafnsins sem þar er á ferðinni hljómar líka frábærlega. Hér er líka um að ræða skapandi verkefni þar sem leikurinn og ímyndunaraflið fær lausan taum. Í þessari viðurkenningu sér maður líka hvernig það eru oft ákveðnir eldhugar sem hrífa fólk með sér sem gera að verkefni fá aukabúst og verða að einhverju sem getur haft umbreytandi kraft.<br />
<br />
Símalausa verkefnið í Ölduselsskóla er svo verkefnið sem bitist hefur verið um. Fram stíga ákafir stuðningsmenn upplýsingatækninnar og svo jafnákafir hatursmenn símanna. Sem starfandi kennari þá veit ég að innreið símanna er mikil áskorun, og þarna hefur Ölduselsskóli valið ákveðna leið. Ég er ekki endilega viss um að hún sé haldbær til framtíðar, en hins vegar ef ég hef skilið rétt var farinn lýðræðisleg leið í hönnun verkefnisins og það sé nokkuð góð samstaða um þetta í skólanum. Ég held að hérna komum við að alskonar - er ekki gott að hafa bæði tæknióða og tæknitrega skóla ... alveg eins og það er gott að hafa bæði stranga og afslappaða kennara .... verkgreinar og bóklegar greinar; þögn og hávaða? Þurfum við ekki að prófa alskonar þegar við tökumst á við nýjungar og sýna því virðingu sem fólk er að þreifa sig áfram með?<br />
<br />
Verðlaun af þessu tagi eru held ég frábær leið til að vekja athygli á því sem er vel gert og líka til að fagna fjölbreytileikanum - og í þessum verðlaunum þá eru tvö af þremur verkefnum um eflingu leiksins sem náttúrulega gleður mig alveg sérstaklega.<br />
<br />
Áfram alskonar - roll for iniative! <br />
<br />Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-82056472190977417232019-11-26T10:59:00.000-08:002019-11-26T10:59:01.896-08:00greinakennsla og tengsl við nemendurÉg hef aðeins verið að pæla í og rausa um tengslamyndun kennara við nemendur, umhyggju fyrir þeim og jafnvel virðingu. Í framhaldsskólum á Íslandi er það svo að þeir kennarar sem hafa mest tengsl við nemendur á fyrsta hluta námsins eru kennarar í svokölluðum kjarnagreinum, sem sé íslensku, stærðfræði og ensku. Af þessum sökum er það svo að kennarar þessara grein hafa í einhverjum skilningi meiri tækifæri til að kynnast og tengjast nemendum í upphafi náms en aðrir: þeir fylgja hópum lengur og eyða meiri tíma með honum. Því er mikilvægt að hér sé á ferðinni fólk sem býr yfir mannskilningi og innsæi; og afar slæmt þegar kennarar þessara greina eru fjarlægir eða kuldalegir í samskiptum.<br />
<br />
Kennarar í sérgreinum ákveðinna brauta taka svo í vissum skilningi við boltanum á seinni hluta námsins. Þannig held ég að það myndist oft merkilegt samband milli nemenda á eðlisfræðibraut og eðlisfræðikennara; og spekúlantar á félagsfræðibrautum taka oft upp hætti og skoðanir meistara sinna í félagsgreinum.<br />
<br />
Þeir kennarar sem eru okkur eftirminnilegir eru gjarna þeir sem höfðu eitthvað meira til málanna leggja en bara greinina sína - og voru etv. sjálfir svo samtvinnaðir greininni að erfitt væri að sjá hvar annað endaði og hitt byrjaði. Þessir kennarar kenna sjálfa sig, eins og Parker Palmer myndi orða það. <br />
<br />
Það er fullt af geggjuðum kennurum í umferð, en ég held að það sé fyrst og fremst tvennt sem ógni því að mannlegi þáttur kennslunnar sé ræktaður. Það er annars vegar of mikil og rík áhersla á greinina og námsefnið (og hugsanlega námsbækurnar) og tengt yfirferðarblæti. Hins vegar held ég að stöðlun og binding á ákveðnum vinnuaðferðum og verkefnaformum sem henta kennurum og nemendum misvel geti líka ógnað því að kennarinn finni sér sinn eigin stíl og geti ræktað tengsl sín við nemendur með sem bestum hætti.<br />
<br />
Og svo er það mitt mat að bekkjarkerfið sé mun líklegra til að bjóða upp á öflug mannleg tengsl en áfangakerfið, bara svona svo það komi enn og aftur skýrt fram. <br />
<br />
<br />
<br />Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-912334808348973742019-11-24T02:49:00.000-08:002019-11-24T02:49:15.861-08:00Tilgáta um kerfi<br />
<br />
Þessi póstur er nú svona frekar kannski heimspeki en beint menntablogg, og þó.<br />
<br />
Mennirnir, náttúran og alheimurinn eru samsafn ótrúlegs fjölda kerfa sem eru bæði aðskilin og samtvinnuð. Ég er með ónæmiskerfi, lifi í hagkerfi, starfa í menntakerfi og er hluti af vistkerfi. Stundum fer ég svo líka bara alveg í kerfi.<br />
<br />
Að menntast er að vakna til vitundar um þessi kerfi og samsetningu þeirra. Þeir sem vilja ganga lengra sökkva sér oní eitthvað ákveðið kerfi og geta frætt okkur mikið um það, aðrir pæla í tengingum milli kerfa og svo framvegis.<br />
<br />
Í bókinni Sapiens setur Yuval Noah Harrari fram skemmtilega hugmynd um tvenns konar kerfi, en hann kallar þau kaos 1 og kaos 2. Kaos 1 kerfi er t.d. veðrið. Það er mjög flókið kerfi með töluverðum ófyrirsjáanleika sem má skilja með flóknum vísindum og stærðfræði, og það er hægt að spá fyrir um framtíð kerfisins (með misgóðum árangri). Veðurspáin hefur hins vegar engin áhrif á veðrið.<br />
<br />
Kaos 2 kerfi er svo hins vegar kerfi eins og hagkerfi. Ef ég spái því (og er í þannig stöðu að mark sé á mér tekið) að verð á gulli muni hækka, þá gæti mjög vel verið að verð á gulli lækki. Það sem er sagt um kerfið hefur áhrif á það; það má segja að kerfið sé með ákveðnum hætti meðvitað um sjálft sig. Menntakerfið er klárlega kaos 2 kerfi, en þar líkt og í flestum slíkum tilfellum látum við eins og það sé líkara veðrinu (sem er frekar einfeldningslegt).<br />
<br />
(ég er svo að vinna með tilgátu um kaos 3 kerfi)<br />
<br />
Til að flækja þetta svo aðeins er áhugavert að hugsa um loftslagsbreytingar en þar komum við að samspili milli kerfa, og þá einmitt hagkerfisins og veðurkerfisins. Virkni hagkerfisins hefur þar áhrif á þróun kaos 1 kerfis, og hugmyndafræði og athafnir þar hafa áhrif, áhrif sem svo er að líkindum hægt að breyta með því að spá og breyta athöfnum og hugmyndafræði okkar.<br />
<br />
Ég held að e.k. kaos 2 vitund sé lykilatriði; að átta sig á því hversu dýnamísk stór hluti kerfanna sem við hrærumst í eru í raun, en ég held það kalli á aðlögun á hugsun og okkar og hegðun á margvíslegan hátt.<br />
<br />
En engin ástæða til að fara í kerfi samt. Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-8187848213390684452019-11-16T09:15:00.000-08:002019-11-16T09:17:28.104-08:00Tvö afmælisbörn, áfangakerfið og fiskabúriðNýlega hef ég verið svo heppinn að vera viðstaddur og taka þátt í viðburðum þar sem fagnað var tveimur merkilegum ástundurum menntavísinda - en þau eru nebblega bæði sjötug á á árinu, en þetta eru Hafþór Guðjónsson annars vegar og Sigrún Aðalbjarnardóttir hins vegar.<br />
<br />
Ég hef notið kennslu og lesið verk þeirra beggja mér til mikils gagns og ánægju. Í nálgun þeirra beggja á viðfangsefni sín tengd menntun og kennslu (og reyndar uppeldi á breiðari grundvelli í tilfelli Sigrúnar) eru í fræðum þeirra beggja (þó ólík séu) sterkur heimspekilegur þráður. Í gagnrýninni nálgun sinni á lífið í kennslustofunni leitar Hafþór til gagnrýninnar hefðar amerísks pragmatisma (einkum Rorty), og sýn Sigrúnar á siðferðisþroska og mikilvægi samræðunnar í uppeldi er undir sterkum áhrifum frá Habermas, og undir henni liggur sterkur aristótelískur grunnur.<br />
<br />
Þar sem ég er mjög hrifnæmur einstaklingur þá fer ég oft beint í að pæla í og lesa og kynna mér eitthvað nýtt sem ég kynnist á svona viðburðum. Þess vegna er ég núna að hlusta á bókina "The Courage to Teach" eftir Parker Palmer sem Hafþór vitnaði í í sínu partíi. Og þegar ég svo sat þingið sem var til heiðurs Sigrúnu þá fannst mér ég heyra margt þar sem er samhljómur með því sem Palmer er að tala um.<br />
<br />
Kjarni þess máls er að kennarar hugi að sjálfum sér og sínu eigin sálartetri, að kennarinn í einhverjum skilningi kenni sjálfan sig. Samband kennarans við nemendurna og möguleikar hans til að hafa áhrif á þá byggja á að hann hvíli vel í eigin skinni, og hafi djúpan og þroskaðan skilning á erindi sínu við fagið sitt, nemendurna og heiminn í heild sinni. Í bókinni beinir Palmer máli sínu fyrst og fremst til háskólakennara, en engu að síður finnst mér hún eiga fullt erindi við mig sem framhaldsskólakennara.<br />
<br />
Gildin sem Sigrún velur sem titil á einu af sínum helstu ritum eru virðing og umhyggja. Ég lít á þessi tvö fyrirbæri sem mjög mikilvæga þætti í mínu starfi sem framhaldsskólakennara. En ég velti fyrir mér hvort að umhverfið sem ég starfa innan hamli mér á vissan hátt að rækta þessi gildi, og þá einkum kannski umhyggjuna. Til að geta sýnt fólki umhyggju þarf maður að þekkja það. I þeim ramma sem áfangakerfið sem starfið í framhaldsskólanum byggir á (að mestu) þá eyði ég almennt ekki nægilegum tíma með nemendum til að ná að kynnast þeim almennilega, og krafan um yfirferð og að fylgja frekar stífum og nákvæmum námsáætlunum dregur úr sveigjanleika í samskiptum. Í fyrsta skipti á ferlinum er ég núna að kenna bekk sem mér finnst ég þekkja virkilega vel, finnst ég geta unnið með þeim og gert kröfur til þeirra (og tekið tillit) sem í flestum tilfellum er útilokað að ná, enda er ég búinn að kenna þeim þrjá áfanga. Þetta er tilfellið þó að ég vinni í bekkjarskóla, en fjarlægðin milli kennara og nemenda er skv. minni reynslu enn meiri í áfangaskólum - þó þar sé vissulega "betri agi".<br />
<br />
Fræðin geta hjálpað til að lyfta okkur úr smástund úr fiskabúrinu og skoða vatnið sem við syndum í. Ég vil þakka Sigrúnu og Hafþóri fyrir að gera mig að meira hugsandi kennara og efa ekki að ég geti sótt innblástur í þeirra fræði út ferilinn, og hvet alla sem vinna við kennslu til að kynna sér rit þeirra og rannsóknir. Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-70140598683240170782019-06-21T03:57:00.002-07:002019-06-21T03:57:31.010-07:00Andreas Schleicher og íslenskir kennarar<a href="https://www.blogger.com/"><span id="goog_1476740613"></span>Í Kastljósi 20. juní<span id="goog_1476740614"></span></a> var viðtal við Andreas Scleicher nokkurn, heilann á bakvið PISA rannsóknir OECD. Viðtalið var mjög fróðlegt, Sigríður Hagalín Björnsdóttir spurði góðra spurninga, þau tala mjög fallega ensku og málflutningurinn balanseraður og áhugaverður. <br />
<br />
Eitthvað hefur verið um viðbrögð við viðtalinu, jákvæð og neikvæð eins og gengur. Eitthvað er um að fólk detti í vörn og geri lítið úr Schleicher, jafnvel fyrir þær sakir að vera þjóðverji, sem er nú nokkuð þunnur málflutningur. Minnir þetta mig örlítið á þegar útlendingar <span id="goog_1476740621"></span><a href="https://www.mbl.is/vidskipti/frettir/2011/04/12/hardlega_gagnryndur_fyrir_hrun/">skildu ekki sérstöðu íslenska víkingahagkerfisins á árabilinu 2006-2007...<span id="goog_1476740622"></span></a><br />
<br />
Kjarninn sem ég held að við ættum að taka út úr viðtalinu er mikilvægi starfs okkar kennaranna, fagmennska okkar og framsækni. Það sem verið er að bauka inn í skólastofunum skiptir máli. Schleicher bendir á að ekki sé endilega æskilegt að útvista ákveðnum þáttum starfsins til annarra sérfræðinga - heildstæð umhyggja og áhugi kennara á nemendum sínum varðar miklu. Þetta er að vísu ekki alveg einfalt mál og tengist kennaramenntun og skipulagi náms og skóla. Ég skil þetta á þann veg að námsárangur nemenda byggi ekki eingöngu á þröngum fókus hjá kennurum á fögin sín, heldur sé sú hugmynd að heildstæð vitund um nemandann, námslega, félagslega og mögulega andlega sé afgerandi .... hér gæti verið ákveðin krítík á það sem ég hef annars staðar nefnt yfirferðarblæti sem er ekki alveg óþekkt vandamál, allavega í framhaldsskólum. <br />
<br />
Virðing almennt í samfélaginu fyrir starfi okkar er líka ákaflega mikilvægt atriði, og þá kemur sjálfsvirðing mjög sterk inn, og jafnframt stolt af því að tilheyra stéttinni í heild sinni - og slíkt stolt á að fara þvert á skólastig, þröng upphafning eins hluta kerfisins á kostnað annarra er mjög óæskileg að mínu viti.<br />
<br />
Eina atriðið sem ég er alveg ósammála Schleicher um eru vangaveltur um að þarfi að sinna bráðgerum nemendum betur. Ég hef margháttaða reynslu af þessu mengi fólks, hef kennt mörgum slíkum og flokkaðist mögulega sem slíkur á fyrri hluta skólagöngu minnar, þó ég gerist seinfærari með árunum. Ég held að það þurfi engar sérstakar ráðstafanir, þessir nemendur þurfa bara eins og aðrir góða og umhyggjasama kennara - ef þeir þurfa frekari útrás fyrir ofvaxna vitsmuni þá fara þeir bara á stúfana og forrita nýja tölvuleiki, lesa Dostojevskí, læra Esperanto eða eitthvað annað stuð í frítíma sínum (ég las Dostojevskí, og við félagarnir bjuggum til borðspil.... ). Ég held að bráðgerum nemendum sé enginn sérstakur greiði gerður með því að taka þá út fyrir sviga. Stundum dettur mér í hug að þeir sem eru mikið í svona pælingum telji sjálfa sig hafa verið, eða hafa jafnvel verið, bráðgera, og ef þau hefðu fengið þetta extra dæmi þá væru þau Marie Curie eða Einstein, veit ekki .... <br />
<br />
Mælingar á borð við PISA eru að sjálfsögðu umdeilanlegar, en þegar við fáum almennilega athygli og umræðu eigum við að fagna því og nota tækifærið til hugsa okkar gang, takast á og hugsa hvað við getum gert til að skólarnir verði betri næsta vetur en þann síðasta. Ég ætla að einbeita mér að því að rækta betur samband mitt við nemendur, vinna í því að sinna samstarfi við kennarana í mínu fagi og öðrum fögum og tala starfið mitt upp hvar sem ég er og hvert sem ég fer. Kennsla rokkar: besta starf í heimi. Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-63912851271632498942019-02-16T08:00:00.000-08:002019-02-16T08:00:05.111-08:00Framhaldsskólakennarar, tilgáta um þrjár týpur Ég hef verið framhaldsskólakennari í 20 ár, og er á því (af ýmsum ástæðum) að það sé besta starf í heimi (heimurinn er hins vegar afar ófullkominn, svo það er mikið pláss til bætingar)... Ein ástæðan er að stéttinn er fjölbreytt og við hvern skóla kennir fólk sem kemur úr ýmsum áttum. Hér að neðan set ég fram tilgátu um þrjár týpur kennara, sem býður upp á möguleika að spegla sjálfan sig. Tvær fyrstu týpurnar tel ég í meginatriðum jákvæður, ég er ekki alveg viss með þá þriðju. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://media.rbl.ms/image?u=%2Fmedia%2FSJsK6ZntgJceQ%2Fgiphy.gif&ho=https%3A%2F%2Fmedia.giphy.com&s=276&h=05f00f78e36fe6b4262d7989b16865b883490a695bae71bd38d9171a1f479da6&size=980x&c=1674522347" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img alt="Image result for jennifer honey teaching" border="0" class="irc_mi" height="86" src="https://media.rbl.ms/image?u=%2Fmedia%2FSJsK6ZntgJceQ%2Fgiphy.gif&ho=https%3A%2F%2Fmedia.giphy.com&s=276&h=05f00f78e36fe6b4262d7989b16865b883490a695bae71bd38d9171a1f479da6&size=980x&c=1674522347" style="margin-top: 107px;" width="200" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://vignette.wikia.nocookie.net/harrypotter/images/c/c1/Severus-snape1.jpg/revision/latest/scale-to-width-down/162?cb=20110316031920" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Image result for Snape" border="0" class="irc_mi" height="233" src="https://vignette.wikia.nocookie.net/harrypotter/images/c/c1/Severus-snape1.jpg/revision/latest/scale-to-width-down/162?cb=20110316031920" style="margin-top: 120px;" width="162" /></a></div>
1) Ljúfi kennarinn. Fókus þessa kennara er velferð nemenda. Hann er fljótur að læra nöfn, veit hverjir í bekknum eru saman, er flinkur í foreldrasamskiptum og rekst yfirleitt vel í kennarahópnum.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2) Fagidjótinn. Þessi kennari elskar greinina sína og er mjög upptekinn af alskonar nördagangi tengdu henni. Fylgist vel með nýjungum á sínu sviði og mikill brunnur að sækja í ef mann vantar að vita meira um greinina. Veit ekki hverjir eru saman í bekknum og ekki líklegur til að bjóða sig fram í hóp sem á að ræða samskipti á vinnustað.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<img alt="Image result for hemúll" class="irc_mi" height="194" src="https://thumbsnap.com/images/qbc6gquj.gif" style="margin-top: 140px;" width="175" />Reglupésinn. Þessi kennari hefur mestan áhuga á agamálum, reglum og einkunnum. Orð eins og "einkunnaverðbólga" og "prófsvindl" eru hans ljóðlist og tónlist. Áberandi á kennarafundum, áhugamaður um snjallsímabann. Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-88288412788123418352019-02-13T13:31:00.001-08:002019-02-13T13:32:25.573-08:00Menntavísindasvið = HufflepuffFór á öldungis mjög skemmtilega og upplýsandi <a href="https://www.hi.is/vidburdir/radstefna_framhaldsskolinn_i_brennidepli" target="_blank">ráðstefnu um framhaldsskólann</a> á föstudaginn. Margt vakti athygli mína og þá einkum hversu einsleitir kennsluhættirnir eru, veik staða starfsnáms, viðvarandi brottfall og fleira, mæli eindregið með að lesa meira um þetta í <a href="http://netla.hi.is/?page_id=4413" target="_blank">sérritinu </a>sem var tilefni ráðstefnunnar (mæli sérstaklega með grein Ástu Henriksen, en svo skemmtilega vill til að hún er eini framhaldsskólakennarinn í fullu starfi sem á grein í þessu safn, og að auki traustur samkennari minn og bandamaður í starfi).<br />
<br />
Þetta var frábært framtak, en eitt finnst mér svoldið skemmtilegt, og þetta komment er aðallega fyrir þá sem voru á ráðstefnunni og svo þekkja eitthvað til Harry Potters. Ef skólinn sem var lengst til hægri (frá áhorfendum séð) á glærunni hjá Berglindi Rós er Hufflepuff íslenskra framhaldsskóla, þá er það alveg á hreinu að Menntavísindasvið er Hufflepuff háskólans, og það er einhver elegant og skemmtileg írónía í þessu öllu saman sem gefur lífinu lit. Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-92153002093680308662018-12-05T07:29:00.000-08:002018-12-05T07:29:14.824-08:0012 daga twitterNú tek ég þátt í skemmtilegu dæmi á Twitter, sem heitir 12dagatwitter þar sem ýmsum atriðum tengdum menntun, kennslu og upplýsingatækni eru gerð skil með tístum þátttakenda. Áhugi minn á því að vera með í þessu tengist því að mér finnst að mikið af svona, tja, framsæknari aðferðum og hugmyndum í kennslu eigi sér farveg með tækninni og að kennarar sem eru áhugasamir um að nýta sér það nýjasta þar séu ástríðufullir fagmenn sem hafa mikið fram að færa.<br />
<br />
Hitt er svo annað mál að það eru líka vandamál tengd tækninni - og hérna ætla ég bara að nefna þrjú, og þá raðað eftir alvarleika:<br />
<br />
1) Tækin sem við notum eru og gögnin sem við miðlum með þeim eru eign stórfyrirtækja. Um leið og maður opnar Facebook síðu fyrir hópinn sem maður fer með í nemendaskiptin eru alls konar samskipti, myndir og allt svoleiðis komnar í vörslu Zuckerberg og félaga sem geta þá nýtt þetta með ýmsum hætti.... þegar maður opnar YouTube til að sýna vídeó um vistfræði Amazon skógarins getur skyndilega opnast auglýsing um rússneska hjúskaparmiðlun... Markaðsvæðing menntakerfisins kemur þarna aðeins inn bakdyrameginn og er raunverulegt vandamál.<br />
<br />
2) Allt skólastarf þarf að laga sig að upplýsingakerfum sem eru í eigu fyrirtækja úti í bæ (Mentor, Inna). Það kann að vera að allir þar séu miklir fagmenn, en það er þannig að oft þarf að laga skólastarfið að kerfinu en ekki öfugt og þetta er slæmt. Þannig getur upplýsingatæknin af sér einsleitni og kerfishugsun sem er ósjarmerandi. Hafandi sagt það finnst mér INNA að mörgu leyti skemmtilegt umhverfi og nota það mjög mikið, og það að allt sé vistað miðlægt og svoleiðis hefur kosti, en ég tel að þetta sé líka vandamál.<br />
<br />
3) Símar, tölvur og önnur snjalltæki eru mjög öflug til afþreyingar, og þegar maður vill t.d. halda uppi umræðum í tímum þá eru þau mjög til trafala. Vitaskuld er hægt að setja reglur og vera með stöðugt eftirlit, en þá þarf að eyða tíma og orku í það sem er leiðinlegt. Væntanlega munum við finna okkur leiðir til að lifa með tækninni, enda set ég þetta sem atriði númer þrjú. Mér þykja allar hugmyndir um bönn á þessu sviði fráleitar, bara svo það sé alveg á hreinu, en ég þekki það mjög vel að tækin hafa ekki orðið til þess að gera kennslustundir hjá mér í heimspeki (þar sem ég nota umræður mikið) betri.<br />
<br />
Gaman að fá smá viðbrögð kannski - bendi á að yfirskrift bloggsins er hrátt og hresst :-)<br />
<br />
Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-66489143968925376622018-11-19T03:10:00.003-08:002018-11-19T03:10:46.522-08:00Bekkjarkerfi og áfangakerfi IIÍ tilefni af umræðum um bekkjarkerfi og áfangakerfi sem tengjast bloggi mínu um efnið sem hafa spunnist á Facebook þá ætla ég að bæta aðeins við og bregðast við ákveðnum pælingum hér. Umræðan er á nokkuð óvísindalegum nótum, og tengist reynslu og tilfinningu okkar fyrir kerfunum sem kennarar annars vegar og nemendur hins vegar.<br />
<br />
Kveikja umræðunnar var hugtakið "umhyggjusamband" nemenda og kennara sem er áhugavert fyrirbæri. Bekkjarkerfi er ekki forsenda slíks sambands, en ég held að slíkt samband myndist ekki milli kennara og nemenda í hóp sem kennari kennir eina önn, til þess þarf lengri tíma. Að sama skapi myndast ekki sterkt tengsl milli nemenda sem sitja saman eina önn í hóp, ólíkt því sem gerist í bekk sem er saman í flestum fögum yfir lengra tímabil. Tilgáta mín væri þá að í þeim tilfellum þar sem nemendur hafa sömu kennara um lengri tíma en eina önn í bekkjarskólum geti slíkt samband myndast. Að sama skapi myndast örugglega sterk slík sambönd innan lítilla skóla, enda hafa þar nemendur oft sömu kennara um lengri tíma og nánd milli nemenda og kennara er miklu meiri, og skiptir þá engu þó þeir skólar séu áfangaskólar. Að sama skapi held ég að svipað geti verið upp á teningnum á litlum brautum, og myndi ég nefna sem dæmi Alþjóðabrautina hjá okkur í Versló, sem ég tel vera mjög merkilegt menntamenningarfyrirbæri fyrir margra hluta sakir.<br />
<br />
Í bekkjarskóla er það þannig að hver bekkur hefur ákveðinn karakter, félagslega og námslega. Ef vel er þá virkar bekkurinn sem eins konar "lærdómssamfélag" þar sem sterkir nemendur eru til stuðnings þeim sem veikari eru fyrir námslega (og félagslega) - og bekkurinn stendur saman þegar á gefur, bregst sameiginlega við ósanngirni af hendi kennara o.s.frv., veitir nemendum ákveðið skjól sem ekki er fyrir hendi í áfangaskóla. Ef námsandinn er ekki jákvæður í bekknum og ef leiðandi aðilar innan hans hafa tilhneigingu í leiðindi getur andinn orðinn lærdómsfjandsamlegur, sem er afleitt.<br />
<br />
Sjálfur var ég nemandi í áfangaskóla´, MH, og var mjög ánægður. Ég var í frábærum vinahóp, sterkur nemandi og naut þess að geta valið mikið af áföngum á sviðum sem hentuðu mér - og ég náði góðu sambandi við kennara. Valið, sveigjanleiki og að sækja sér styrk í vinahópinn er það sem áfangaskólinn gefur, og það er auðveldara að feta sína eigin braut - bekkjarskólar geta vissulega ýtt undir ákveðna meðalmennsku. Fyrir ýmsa er það þannig að valið sem að skólinn sem þau eru í býður er ekki endilega eitthvað sem hentar þeim, vinahópurinn er kannski alls ekki öflugur innan skólans og samband við kennara er mjög takmarkað. Mig grunar t.d. að fyrirkomulag varðandi umsjónakennara nái ekki að skila sér í sterkum tengslum nemenda og kennara í áfangaskólum. <br />
<br />
Önnur áhugaverð atriði eru kostir og gallar þess að nemendur hafi heimastofur, þróun og útfærsla félagslífs (t.d. bekkjarpartí), ákveðnar pælingar varðandi t.d. hópavinnu (sem þarf að hugsa með öðrum hætti í bekkjarkerfi en áfangakerfi) - og svo síðast en ekki síst það sem ég held að næsta blogg í þessum flokki beinist að möguleikar á að gera bekkjarkerfið framsæknara. Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-8426951736702134742.post-16014117709922567582018-11-16T02:06:00.002-08:002018-11-16T03:08:41.901-08:00Umhyggjusamband nemenda og kennara - hvað gildir það? Fyrir allnokkrum árum varð ég var við það að samkennari minn (sem því miður er hættur fyrir aldur fram) var að vasast í því að hringja í, og jafnvel sækja nemendur sjálfur sem áttu erfitt með mætingar. Þótti mér nokkuð langt gengið í meðvirkni þarna - en samt - það er eitthvað fallegt við þetta. Áhugavert er að þessi kennari var klárlega það sem mætti kalla "af gamla skólanum" , var bæði strangur og gerði miklar kröfur til nemenda sinna eftir því sem ég best veit.<br />
<br />
Þróun menntunar - líkt og samfélagsins í heild - einkennist af ákveðinni kerfisvæðingu. Ég hlýddi á ágætan <a href="https://notendur.hi.is/atlivh/textar/skolamal/taekni_og_menntun_f_fel_hspkenn_16_nov_2017.pdf" target="_blank">lestur Atla Harðarsonar</a> um þetta nýlega og þar m.a. kom hann inn hvernig það er ekki spurt "Talarðu dönsku?" heldur "Hvað ertu með margar einingar í dönsku?" Þegar skólar verða að einkunna og eininga verksmiðjum er hætt við að persónulegi þátturinn gefi undan.<br />
<br />
Alvarlegur galli á áfangakerfinu er að kennari er bara með hóp í eina önn. Í vissum tilfellum er þetta kappnóg, en hins vegar hugsa ég að til að mynda almennilegt "umhyggjusamband" þá þurfi heilan vetur - fyrir mig dugir önnin ekki. Ég næ alltaf langbesta sambandinu við fyrsta árs bekkina sem taka tvo áfanga í röð og ég er með í heilan vetur.<br />
<br />
Skylt þessu er hið mikla "yfirferðarblæti" sem einkennir stemminguna í skólum - en stuttir áfangar og mikil áhersla á að "klára efnið" minnkar tíma sem kennari hefur til að þróa e.k. samband við nemendur, og reyndar hefur það líka slæm áhrif varðandi tilraunir til að auka fjölbreytni í kennsluaðferðum o.s.frv. Þarna kemur líka inn í vandinn sem felst í þessari spurningu - "er þetta til prófs" / "gildir þetta".<br />
<br />
Ég tel öruggt að markviss vinna til að efla umhyggjusamband í framhaldsskólum myndi auka gæði náms, minnka brottfall og gera starf kennara og nemenda ánægjulegra í alla staði.Mannsihttp://www.blogger.com/profile/03883380884949569927noreply@blogger.com1